Càphê Sài Gòn – Hà Nội Nhà khảo cổ Nguyễn Thị Hậu, tác giả của tập tản văn Buổi trưa trong quán càphê đưa ra những nhận xét xác đáng: “Tôi muốn nhìn càphê Sài Gòn, từ sự so sánh với càphê Hà Nội. Trước đây Hà Nội chỉ có chè chén hạ chứ không có càphê hò, khách quay mặt vào trong chứ không quay ra ngoài đường. Càphê Hà Nội ngày xưa thường nằm trong những căn nhà nhỏ, thành phần đi uống càphê là công chức cũ, văn nghệ sĩ. Sau năm 1975, đặc biệt những năm gần đây, Hà Nội bắt đầu giống như Sài Gòn, các biệt thự cũ được cải tạo thành quán càphê, quán vì vậy rộng hơn, không bó hẹp như trước. Quán càphê Hà Nội, khách thường ngồi rất lâu, không rầm rĩ mà cái chính là đến để tâm tình, khác càphê Sài Gòn mang tính cộng đồng hơn. Sài Gòn thì khác, người ta có thể tạo ra những không gian văn hóa càphê có tính thử nghiệm cho bất kỳ trào lưu, xu hướng nào, từ càphê sách, càphê gallery, càphê kịch… Điều đó xuất phát từ tính cách người Sài Gòn không ngại ngần, không sợ hãi, bạo dạn, không sợ bị chê bai”. Nhà thiết kế Chương Đặng, đời 8X cũng háo hức bắt vào câu chuyện: “Không gian càphê đề đạt cư dân ở vùng đó. Khi đi du lịch, muốn tìm hiểu vùng đất, con đứa ở đó như thế nào thì cứ tìm đến quán càphê đông nhất ở vùng đất ấy mà ngồi. Ở Ý có vùng khách ngồi uống ực một cái là đi, chỉ trong vòng 5 phút. Ở Hong Kong, người ta lo trông nom cho việc ăn mặc đẹp nên thức uống cũng rất hào nhoáng, bởi vậy tại đây mà không gian càphê ở đây lộng lẫy ánh sáng. Tôi nghiệm thấy quán càphê thành công là do người chủ chịu thương chịu khó san sẻ sự tây riêng của mình, mỗi góc đều có dấu ấn của một câu chuyện nào đó của chủ nhân, coi sóc cho mọi góc trong quán”. Uống một chỗ ngồi Anh Trương Đức Long, chủ quán càphê Bazar, san sớt: “Bạn bè ở nước ngoài về hoặc vùng miền khác đến hỏi Sài Gòn có gì là đặc sản thì tôi nói đó là càphê”. Nếu một khách nước ngoài đến Sài Gòn cần một điểm văn hóa, anh ta sẽ phải đến một quán càphê vườn. Nói đến Paris là nói đến càphê lề đường. Trong khi Sài Gòn lại quá nhiều nắng, và có gì đẹp hơn hình ảnh nhấp một ngụm càphê và ngắm nhìn ánh nắng xuyên qua kẽ lá. Anh tâm tư: “Bản thân tôi yêu thích càphê, mở quán càphê là vì truyền thống gia đình. Tôi nhớ bố tôi vốn là dân mỹ thuật, nhưng vì mê uống càphê mà không có tiền nên “cắn răng” gán lại những cái đĩa mà ông quý hơn vớ. “Cái ghiền” đó đi sâu vào tôi do đó tôi rất hiểu cảm giác say càphê. Sau read more này tôi đọc nhiều bài viết của các nhà báo về càphê, tôi nhớ mãi câu của anh Đỗ Trung Quân: “Người ta không chỉ uống càphê mà uống cả chỗ ngồi”. Bản chất của không gian văn hóa càphê là suy tư, sáng tạo trong sự tĩnh. Trong không gian này người ta cư xử với nhau bằng thái độ điềm tĩnh, thảo luận, hiểu nhau. Ăn nhậu thì bá cổ bá vai xả láng chứ càphê thì không, anh chẳng thể uống mười ly càphê được trong khi rượu thì có thể cả lít. Nhà thiết kế Chương Đặng cho biết: “Tôi đang thực hành một quán càphê có hơn 100 cửa sổ, có bàn pha trà, càphê dành cho thành viên (member). Ý tưởng cửa sổ sẽ đem lại cho mỗi người một góc nhìn khác nhau”. Thi sĩ Chiêu Anh tâm can rằng không hiểu sao khi làm quán càphê, cô toàn thực hành theo những ký ức về một không gian cũ xưa qua lời kể của bố mẹ cô. Cô thích ánh đèn vàng, chiếc ghế gỗ nhỏ xinh và một khoảng vườn thơm ngát hương hoa. Rất đồng tình, anh Nguyễn Đức Long cũng cho rằng, ngay chính anh khi thực hành một không gian cho khách uống càphê, anh nhớ đến bố và những lần đi mua càphê về cho ông, vừa đi vừa ngửi mùi thấy đã đời. Đó là lý do anh đã mở một quán càphê buffet, để khách có thể chọn từng loại càphê mình thích, tự tay pha cho mình một phin và có thể… ngửi tùy thích. Nhưng anh chủ quán càphê Golden Mountain Hoàng Anh lại có những quan hoài khác. Rất tự tin về càphê Việt, anh nói: “Gia đình tôi vốn kinh doanh nhiều loại hình khác. Nhưng khi bắt đầu trồng càphê, làm càphê để xuất khẩu, tôi nghĩ phải đem càphê về Sài Gòn, đặt nó vào một nơi thật trang trọng, vì hạt càphê đẹp như hạt ngọc. Tôi đã thuê một vi la thiết kế kiểu châu Âu mở một quán càphê. Khách đến có thể chọn càphê mình muốn rubusta, moka… đậm nhạt tùy thích và ai cũng nói mùi càphê rất thơm khiến người ta muốn uống hơn. Gần đây người ta nói nhiều đến Starbucks, tôi nghĩ không có gì phải sợ họ. Những quán càphê ở Sài Gòn, phong cách uống càphê của người Việt đã ăn sâu vào ký ức, hiện tại và sẽ đi vào tâm thức của lớp trẻ mai sau. Bởi thế, dù Sartbucks có mạnh như thế nào thì họ không bao giờ thay thế được đặc sản không gian văn hóa càphê Sài Gòn, nơi mà chiều sâu văn hóa Việt rất đậm, rất Sài Gòn”.
Những quán càphê trước tiên ở Paris là trọng tâm khai sinh tư tưởng cách mệnh Pháp hay phong trào khai minh của châu Âu... “Rượu đồng hành với nhà thơ, càphê đồng hành với triết gia”, nhà nghiên cứu triết học Bùi Văn Nam Sơn từng nói thế trong một lần chuyện trò về phong trào khai minh. Ở điểm này, anh Nguyễn Đức Lộc, người gầy dựng nên “Càphê học thuật” ở đại học Khoa học tầng lớp và nhân bản nhận định: “Càphê là read more biểu trưng của nhu cầu giao du, gặp gỡ. Càphê học thuật của tôi cốt tử là đến đó để gặp gỡ, tương giao về một chủ đề, một thuyết đang được bàn thảo, thậm chí là những xu hướng nghệ thuật mới hay dù chỉ bàn về một phương pháp luận khoa học đang gây tranh cãi… Chính trong không gian này, càphê vượt ra khỏi khái niệm ban sơ, trở nên tượng trưng văn hóa”. Hiện nay ở Sài Gòn, đã hình thành càphê Thứ Bảy, càphê Kịch, càphê Ý Tưởng... Đó là những sáng kiến nhẵn mà ai cũng mong sẽ mọc đầy ở những nơi khác để có thể bàn luận về hội họa, kiến trúc, ý tưởng mới, sách, văn chương, triết lý… mà không cần vào những chốn nghiêm túc. Thi sĩ Chiêu Anh, chủ một quán càphê sách ở quận Tân Bình cho biết: “Tôi không ngại khi mở càphê sách thì người ta ngồi cả ngày. Ngay từ đầu, tôi đã xác định làm một quán càphê sách không phải để bán sách như Phương Nam mà đem sách trong thư viện mình ra cho mọi người, phục vụ cho văn hóa đọc. Hơi điên rồ, tốn kém nhưng hiện quán càphê chỉ vài chục mét vuông của tôi đã có tám kệ sách, hơn 1.100 đầu sách (gồm 700 cuốn của Chiêu Anh và bạn bè, anh chị em mang đến khoảng 400 cuốn các thể loại hội họa, nghiên cứu…)” Rất đồng ý với Chiêu Anh, một giảng viên đại học cho rằng: “Quán càphê cần tĩnh, góc đọc sách. Điều đáng buồn là rất ít khi thấy người ta tận dụng quán càphê vườn để đọc sách, hầu như thường ai đọc sách trong quán càphê. Trong điều kiện sống bây giờ, quán càphê vườn là nơi đọc sách rất lý tưởng vì ở nhà thì con cái ì xèo, rồi nhạc, tivi… Ở nước ngoài người ta đọc sách trong lúc đi xe, ngồi chờ ô tô buýt, trong công viên, chỗ nào yên tĩnh là người ta đọc. Còn ở Sài Gòn thì ở đâu lý tưởng hơn càphê vườn? Nhạc nhẹ, gió nhẹ, nước róc rách, chim kêu và một nơi cô tịch để đọc sách, một cách tìm sự cô đơn trong đám đông, thật thần tiên”. Việt Nam là một trong những dân tộc biết khai hoang càphê tương đối nhiều chiều, trong đó có cả chiều sâu văn hóa, vì vậy, không dễ gì cái không gian văn hóa ấy có thể bị mai một. Nhóm phóng viên
|
Thứ Sáu, 30 tháng 8, 2013
Không gian văn hóa càphê
Đăng ký:
Đăng Nhận xét (Atom)
0 nhận xét:
Đăng nhận xét